Een verteller vertelt

"Ha, nu is het hier pas echt gezellig!" zeiden de kinderen die er al waren en al snel bracht de een de ander mee. De man gaf zorg en aandacht en daar was vraag naar. Zo ontwikkelden zich relaties.

Sommige daarvan duurden heel lang, anderen kort. De man leefde immers in een stad vol mensen die zo hun eigen gedachte hadden over de vraag "Wat moet zo'n kerel met die blagen?" Daarom duurden sommige relaties kort. Ook zochten kinderen soms al vroeg hun eigen weg. Soms kwam er een kink in de kabel, in de relatie.

In de inborst van de man huisden gevoelens en verlangens, deels in het licht van het bewustzijn, deels ook in de donkere kelder van de ziel; in zijn hart huisden gevoelens, in zijn hoofd huisden gedachten, om hem heen leefden mensen. 

Hij voelde zich sterk tot kinderen aangetrokken en dit verlangen kende bij gelegenheid ook wel een seksueel aspect. De gedachten en de mensen om hem heen echter matigden dit, zij het niet altijd. Het bleek hem, of leek hem, dat dergelijke verlangens ook wederzijds konden zijn en dan winnen de diepere verlangens het wel eens van de rationele gedachten en de omgeving van de mens.

In de jaren '80 werd hier in bepaalde progressieve kringen mild over gedacht. Er was een zekere mate van tolerantie. Deze echter sloeg geheel om in de tweede helft van de jaren '80 en de slinger sloeg alleen maar verder door in de jaren '90.

Zo rond het jaar 2000 voelde de man een sterke behoefte om eens nadenkend  terug te zien, volverse en reflexión, te gaan wikken en wegen en om tot een helder idee te komen.

Het verhaal van de verteller is dat hij eerst geschokt was door het plotselinge vertrek van zijn vrouw, maar dat hij dit gaandeweg toch als een bevrijding ging voelen; het huwelijk was toch niet zo mooi als het leek, die band knelde best wel, achteraf bezien.

De aantrekkingskracht van kinderen bestond vooral uit hun vitaliteit en emotionaliteit. Juist deze twee elementen van de ziel waren in de kindertijd van de man sterk onderdrukt - of hij had dit laten onderdrukken. 

Hoe dan ook, deze elementen waren al van jongs af aan naar de kelder van zijn ziel verbannen. Maar vitaliteit laat zich niet verbannen: het keert in andere vorm terug: hier in de vorm van kinderen. Met kinderen om zich heen voelde de man zich weer compleet, een heel mens, een geheeld mens, een mens die de verloren elementen en krachten weer terug heeft - zij het dan om zich heen. Was er als kind weinig aandacht aan hem gegeven? Hij gaf nu aandacht aan de kinderen. Vitaliteit thuis onderdrukt? Hier heeft die de ruimte. 

De kinderen van hun kant vroegen om heel veel aandacht, affectie, betrokkenheid, nabijheid en soms nog wel heel wat meer. Dan kan seksualiteit om de hoek komen kijken, een erg sterke kracht in de mens en de mensheid. Het verstandig wikken en wegen kan dan het pleit winnen, hoe dit ook uitpakt, maar ook kunnen andere krachten het wel eens winnen, bijvoorbeeld het verlangen van de volwassene.

Nu zou je zeggen: geen man overboord, herneem je, herstel de relatie tot wat deze over en weer moet zijn, geef elkaar een hand en leef weer wijzer verder, maar zo werkt dit in deze maatschappij niet. Er hoeft maar iets seksueels getint gebeurd te zijn, of alle demonen van de samenleving breken los.

Demonen

Een van die demonen is 'het gevoel achteraf' bij de jongere, intussen reeds vele jaren ouder. Dit gevoel kan, onder invloed van innerlijke en uiterlijke krachten, omslaan. Wat eerst gewenst en fijn was, of misschien ambivalent, verschijnt dan als ongewenst en naar. 

Een andere demon is dat in het huidige denken in de hulpverlening die achteraf nare ervaring dan gezien wordt als de oorzaak van alle problemen. Men heeft dan een zondebok gevonden en kind en ouders, school en maatschappij hoeven niet meer kritisch naar zichzelf te kijken. De zondebok heeft het nakijken en gaat terugkijken, volverse en reflexión, gaat wikken en wegen.

Vertellen, wikken, wegen, concluderen

Dit type gesprekken heb ik dus met de vertellers van deze verhalen gevoerd, individueel of in kleine groepen. Vrijwel unaniem kwamen we tot de conclusie dat een negatieve beleving, soms jaren achteraf, door niemand ooit echt voorzien kan worden. Het risico is dus in elke intieme relatie aanwezig, alleen je weet niet in welke. Het is een soort Russische roulette. Onder andere daarom dient men zich in dit opzicht te matigen en te beheersen, in elk geval in het hier en nu van deze cultuur en samenleving.

Daarmee is geen eindoordeel gegeven over de relaties in de tien jaren die hier beschreven zijn. Het is aan de lezer zich hierover een idee te vormen. Wel is een gedachte vooraf gegeven: weet waar je aan begint, in welke samenleving je dit doet, accepteer dit, neem de grenzen in acht, neem het risico op latere problemen voor kind en volwassene niet. Vergeet niet dat je met zo'n contact binnen de gegeven grenzen, hoe beperkt ook, best gelukkig kan en mag zijn.