Het meta-verhaal 2

Start De verhalen Analyse 1 - Statistisch Analyse 2 Het meta-verhaal 1 Het meta-verhaal 2

Een verhaal over verhalen

Deze web site bestaat uit verhalen:
hij heet Érase que se sera... ofwel Er was eens...
Er kan nu iets over verhalen verteld worden: 

Een inleiding
dan volgen in drie groepjes tien beduidend verschillende verhalen 
en dan als elfde een verhaal over verhalen.

Inleiding

Het gaat hier niet over historias, 'stories', verhalen die rond gaan over iets, maar over narraciones, 'narratives', verhalen die zelf verteld worden als eigen verhaal [*]. 

[* Het Nederlandse woord 'verhaal' kent dit onderscheid niet. Het Spaans wel, evenals het Engels 
= noot van de vertaler; zie ook tussen de vierkante haken hieronder: dit zijn invoegingen van de vertaler.]

[Deze versie van] het begrip 'verhaal' [als narración of narrative speelt een belangrijke rol in het therapeutisch of heelkundig denken en handelen. 

Een verhaal [in deze zin] verbindt elementen uit iemands leven en maakt het tot een geheel. Dit geheel wordt verteld en al vertellend vormt iemand een eigen identiteit en ontwikkelt deze gaandeweg. Het verhaal wordt langer, omvattender en krijgt meer diepgang. 

Alles wat hij meemaakt wil hij vertellen. De man wordt ‘zijn dagboek’. 
Slaapt hij er niet, dan belt hij steevast ’s avonds op om even bij te vertellen.  

[...]
De grootste klacht van de jongen is dat er thuis niet naar hem geluisterd wordt. 
Kinderen moeten, bijvoorbeeld na schooltijd of voor het slapen gaan, hun eigen verhaal kwijt. Hun verhaal, niet een correctie erop. Zo ordenen ze hun ervaringen en zo ontwikkelen ze een identiteit, hun eigenheid. 

Vertellen 

Langzaam, broksgewijs
komen verhalen uit hem los

Belangrijke verhalen, zegt hij

[...]

--> Fragment uit het verhaal "Bengeltje" -->

<-- Fragmenten uit het verhaal "Straatzwervertje, kind aan huis" <--

In dit proces wordt nogal eens ingegrepen als het verhaal de opvoeder, dan wel de forensisch onderzoeker, therapeut of helper, niet erg bevalt. Deze biedt dan een andere versie, een gecorrigeerd of een alternatief verhaal aan. Doorgaans is het bij de gecorrigeerde versie niet 'aanbieden', maar 'opleggen'. 

Met het type verhalen dat hier besproken wordt is net zoiets aan de hand en daar moet toch iets over verteld worden. Je kunt er namelijk nogal cruciaal van elkaar verschillende kanten mee op. In de hieronder staande verhalen kunnen we zien dat de mens vanuit dezelfde data tot bepaald verschillende vehalen kan komen. De mens leeft niet met data maar met verhalen.

Om te beginnen: drie verhalen die bij elkaar horen, groep 1: 1A, 1B en 1C;

dan volgen vier bij elkaar horende verhalen, groep 2 met 2A, 2B, 2C en 2D

dan nog drie, groep 3 met verhaal 3A, 3B en 3C,  en tenslotte 

het verhaal over de verhalen.

Negen verhalen 

Groep 1 van drie verhalen

In Amerika ligt de leeftijd voor toegestane intieme contacten beduidend hoger dan in Spanje. Zo kon een al wat oudere therapeut die ietwat te intiem was geweest met een jongeman in de gevangenis belanden. Hij wordt geplaatst in een cel met iemand met een vergelijkbaar probleem. 

Zijn celgenoot heeft twee papieren tassen met lectuur onder zijn bed staan. De oudere celgenoot, de therapeut, krijgt eerst de ene tas te zien: materiaal van een cursus in religie, bijbel en Christendom. Pas na verloop van tijd krijgt hij ook de inhoud van de tweede tas te zien: homobladen en boeken. 

De twee tassen vormen twee verhalen van de jongere celgenoot, waarbij we hier dan de medicijnen indelen bij wat we hier noemen 'het gecorrigeerde verhaal'. 

Verhaal 1A: het authentieke verhaal

Ik ben een man die op jonge, jongensachtige mannen valt. Die doen mij iets. Ze wekken mijn ziel tot leven en zetten mij aan tot handelen, tot relaties. Ja, zo zit ik in elkaar, dit ben ik.

Een relatie zet mij aan tot zorg en aandacht voor de jongeman in kwestie. Ik luister naar hem, doe veel samen met hem, geef hem wat hij nodig heeft. Ik leef graag met hem en zo kom ik zelf a.h.w. helemaal tot leven. 

Ik heb een vriendin voor wie ik een warme plek heb, maar die me niet dat gevoel van volop leven geeft dat jongemannen mij kunnen geven. 

Zo probeerde ik dit te combineren, maar helaas, het ging mis: wat voor mij een grote liefde was bleek, door de leeftijd, politiek en dus juridisch ongewenst en verboden te zijn en nu zit ik hier met mijn twee tassen, maar ik heb gelukkig hulp kunnen vinden bij de kerk en de dokter.

Verhaal 1B: het gecorrigeerde verhaal

Ik ben een zondaar, ik heb de wet Gods overtreden. Mij wacht slechts de hel - of berouw en bekering. 

God heeft een orde ingesteld waarin de man alleen in een huwelijk intiem is met de vrouw. Andere intimiteit is tegen het Goddelijk Plan en Diens Wetten.

Deze pillen helpen mij daarbij. Ik heb ze van de dokter, die zegt dat ik een bi-polaire schizo-sociale stoornis heb. Hij legde mij uit dat ik a.h.w. twee personen ben die met elkaar ruzie hebben en dat de pillen die ruzie stoppen, zodat ik zelf als een soort scheidsrechter kan gaan bepalen wie er gelijk heeft.

Hij zegt dat ik oog moet krijgen voor de sociale werkelijkheid, waarin mannen nu eenmaal niet met jonge mannen mogen vrijen, dus dat ik dat maar uit mijn hoofd en hart moet zetten. Ook hier helpen de pillen bij: ze dempen mijn hoofd en mijn hart.

 

Verhaal 1C: alternatief

Voorgesteld door de oudere celmaat-therapeut

Je echte innerlijke authentieke ik komt in botsing met wat politiek correct is. Je kunt dan gaan uitvinden hoe je zo kunt leven dat je toch je echte innerlijk trouw blijft en tevens niet botst met de maatschappij om je heen. Dat kan.

Wat je gedaan hebt is hulp zoeken, maar je vond twee 'helpers' die niet hielpen. De een verklaart je tot zondaar, de ander tot een geesteszieke. Wat een conflict is tussen jouw en de maatschappij werd zo een innerlijke verscheurdheid die door de ene 'helper' "duivels" genoemd wordt en door de andere "een bi-polaier schizo-sociale stoornis".

Wat ze doen is niet helpen, maar je probleem alleen maar groter maken. De enige die je echt kan helpen is je echte authentieke innerlijke zelf dat je dus de ruimte moet geven en waarvoor je aanvaardbare ruimte kunt zoeken in de maatschappij. Pas dan ben je weer heel. Blijf je echte innerlijke zelf trouw, maar pas je natuurlijk ook wel aan aan de omgeving. Maar wel als 'jezelf' die je echt bent. 

 

Groep 2: vier verhalen

Verhaal 2A: het oorspronkelijke

Toen ik jong was had ik kende ik een man heel goed. Nee, het was niet mijn vader, het was mijn vriend, mijn grote vriend dus.

Ik kon altijd bij hem terecht, hij luisterde naar mij en we deden veel samen.

Ik sliep er ook graag en wilde bij hem in bed slapen. We waren best wel intiem met elkaar. Ik vond dit eerst even vreemd, maar ik wende er aan en wilde het toen niet meer missen.

Later leerde ik dat dit eigenlijk niet hoorde: een man en een jongen, dus dat ik een meisje moest gaan zoeken. Dat heb ik toen ook maar gedaan.

Ik werd volwassen, maar dit viel tegen: problemen met school en buurt en vriendin en met de wet, door drugs namelijk. Volwassen zijn is moeilijker dan ik dacht.

 

Verhaal 2B: het gecorrigeerde

Ik ben als kind misbruikt, seksueel misbruikt dus. Een man heeft mij gedwongen, door manipulatie, tot seks met hem. 

Hij deed net of hij alleen maar aardig was en veel voor mij over had. 

Hij verleidde mij zelfs bij hem in bed te slapen. Ik vond dit maar vreemd en pas later merkte ik hoe vies dat eigenlijk was en dat het helemaal verkeerd was.

Daardoor ben ik een slachtoffer geworden van seksueel misbruik. Dat heeft mijn leven beschadigd, waardoor ik in allerlei problemen kwam. Daardoor dus. 

Met mijn meisje lukte het niet, op school ging het niet, ik maakte ruzie en raakte aan de drugs. Ik was gewoon verknald. 

Zo heeft die man mijn hele leven verpest.

Verhaal 2C: het oorspronkelijke

Ik ben een man die van kinderen houdt. Ik kan verliefd op een kind worden, vooral op jonge jongens. Dat zit nu eenmaal in mij. Zo ben ik nu eenmaal.

Zo ging ik veel met kinderen om. Ze kwamen aan huis, vroegen flink wat aandacht en kregen die ook, waar ze blij mee waren en rustig van werden. 

Soms wilden ze met mij in het bad of bij mij in bed slapen. Waarom zou ik ze dat verbieden? Ze wilden geknuffeld worden en dat gebeurde dus ook. Ze wilden het steeds meer. Ik heb zelf zoiets vroeger ook gewild en gekregen en ik was er blij mee. Ik heb dit niet willen missen.

Tot er iets mis ging en ik met de wet botste. De wetgever wil dit niet. De ouders raakten in paniek, ik mocht de jongen niet meer zien en zij deden aangifte.

Na mijn gevangenistijd moest ik in therapie. Gelukkig maar, dit helpt mij tenslotte. Deze therapie heeft uiteindelijk mijn maatschappelijk slot ontsloten: ik ben weer vrij.

Verhaal 2D: het gecorrigeerde

Ik heb een stoornis omdat ik kinderen val, op jongens, en niet op vrouwen. Er is veel mis gegaan in mijn jeugd. Daarin ben ik zelf ook misbruikt, vandaar dus.

Mijn delict is dat ik door manipulatie en zachte dwang - maar toch dus wel dwang - mijn slachtoffertje heb verleid om mijn eigen lusten te bevredigen.

Ik heb dus misbruik gemaakt van de situatie en van een kind. Het bestaat namelijk niet dat een kind zoiets zou willen en zou kunnen kiezen. Dat is een misvatting, een denkfout.

Omdat ik de dader ben, ben ik verantwoordelijk voor de schade die ik mijn slachtoffertje heb aangedaan. Mijn straf was dus terecht en de schadevergoeding ook, al is die eigenlijk niet voldoende voor de levenslange schade die ik als dader heb veroorzaakt.

Nu ga ik anders leven: vanwege deze stoornis van mij moet ik nu elke omgang met kinderen voortaan vermijden.

 

Groep 3 drie verhalen

Uit een echte therapiegroep 

Verhaal 3A: het eerste verteld

Ik heb een jongen misbruikt gedurende zeven jaar. Nu ja, niet al die zeven jaren, maar gedurende die jaren nu en dan. 

Mijn lusten overmeesterden mij nu en dan en ik liet mij toen gaan. 

Dat was dus mijn delict. 

Mijn slachtoffertje gaf mij hiertoe de kans omdat hij alsmaar bleef komen en nooit een protest liet horen. Hij begreep het zeker niet dat dit slecht was, maar ik had dit natuurlijk wel moeten begrijpen. Ik had dit moeten vermijden.

Nu heb ik een lange therapie gehad om mijn lusten te leren beheersen. 

Nu moet ik mijn leven weer inrichten, maar ja: hoe? Ik weet niet hoe. Ik weet wat ik moet laten, maar niet wat ik moet doen. 

Daarom dacht ik dat dit wel een groep voor mij zou kunnen zijn, als de groep mij maar niet aanzet tot een nieuw delict.

 

Verhaal 3B: vragen vanuit de groep

Je zei: "zeven jaar"?
Ja, een lange tijd. De jongen bleef gewoon komen, hij was graag bij mij. Hij kwam ook weer terug, tot mijn verbazing.

Hield je van hem?
Jazeker! Heel veel!

En hij van jou?
Ja, dat heeft hij me vaak genoeg gezegd.

Was er nu eigenlijk veel intimiteit?
Welnee, heel nu en dan eens en eigenlijk nog heel beperkt tot, zeg maar, wat uitgebreider knuffelen, en altijd op zijn initiatief, nooit op het mijne.

Waarom noem je het dan 'misbruik'?
Dat heb ik zo geleerd, zo moest ik het noemen van mijn therapeut.

Wàs het eigenlijk wel 'misbruik'? Of meer een beetje 'te veel van het goede' in de liefde?
Dat heb ik me nooit zo afgevraagd, nooit zo bekeken. Hier moet ik eens even over nadenken. Het geeft me wel lucht dat je me dit zo vraagt. Ik zal er over denken.

 

Verhaal 3C: een ander lid van de groep

Je kunt toch erkennen dat mensen van elkaar houden en dit als iets goeds accepteren?

Je kunt toch erkennen dat er ook in de liefde wel eens iets mis kan gaan, iets 'te veel van het goede' kan gebeuren? Dat gebeurt in de beste huwelijken. Men maakt het dan weer goed en leeft liefdevol verder.

Je kunt toch erkennen dat jouw gevoel door de maatschappij niet aanvaard wordt, dus dat je je daarin in je handelen moet beperken? Iemand die van hard rijden, flink drinken of schieten houdt moet dat toch ook? Iedereen moet dat.

Je kunt toch een manier van leven zoeken die én bij jou past, dus met kinderen, én die bij kind en maatschappij en ouders past, dus niet te intiem is?


Verhaal over de verhalen: meta-verhaal 2

Verhalen

In de hier boven staande voorbeelden zagen we dat het oorspronkelijke, authentieke verhaal gecorrigeerd moest worden. Moest.  

De maatschappij accepteert de oorspronkelijke versie niet, hoe waar deze voor de betrokkenen ook moge zijn. Het gaat ook niet zozeer om waarheid, het gaat hoer om sociale controle en sociale constructies als 'zonde', 'stoornis', 'afwijking', of 'delict'. 

De sociale constructies dienen om de sociale controle, de machtsverdeling ofwel de maatschappelijke orde te kunnen handhaven of herstellen. Dus is er een reconstructie van, een correctie op het verhaal 'nodig'.

Reconstructies van verhalen

Ook deze web site bevat enkele van dit soort reconstructies - maar dan nuttige, die namelijk de authenticiteit niet ontkennen maar verder ontwikkelen. 

De web site heet immers ook: " ... Volverse en reflexión, ofwel Omzien in bezinning. 

In die zin kunnen dit soort reconstructies nuttig zijn om de heelheid van de mens en de band tussen mens en medemensen te herstellen. Dit zien we gebeuren in het eerste verhaal, "Anders ...", waarin de reconstructie door de voormalige jongere zelf wordt aangereikt en door de volwassene wordt geaccepteerd.
Het kan ook anders gaan. Zie bijvoorbeeld het verhaal "Niet romantiseren", dat heel expliciet uit een verhaal en een latere reconstructie, lees: correctie ervan bestaat.

Helaas, in de praktijk werken die reconstructies niet altijd zo.

Intussen gebeurt er namelijk iets: mensen mogen hun eigen verhaal niet meer vertellen, hun identiteit niet beleven; nee, ze moeten een ander verhaal aanleren en een etiket over hun identiteit heen plakken. 

Men noemt dit dus "therapie". Is het dit? Het is niet meer dan een vorm van controle, machtsuitoefening ofwel, veelal subtiele dwang, juist hetgeen de cliënt verweten wordt.  Men komt de kliniek niet uit tenzij men het eigen verhaal verwerpt en het politiek correcte verhaal overneemt.

Ningún cura pero control.  
No cure but control.
 
Geen genezing maar controle.

De echte therapiegroep en de therapeut-celgenoot deden het omgekeerde. 

Zij accepteren het oorspronkelijke verhaal als het meest authentieke en in die zin meest ware verhaal. Zij helpen de ander dit verhaal te herontdekken of bieden een alternatief aan: een derde verhaal, een zinvolle reconstructie, een verhaal dat heelt: dat de persoon heel maakt en ontwikkelt en dat de verbinding tussen persoon en maatschappij ook weer heel maakt.

Op deze verhalen en dit soort zinvolle reconstructies moeten we zuinig zijn. 
We moeten ze vertellen, beluisteren en bewaren. 

Daarom zijn er een aantal van bewaard op deze web site

Érase que se sera... volverse en relflexión
ofwel
Er was eens... Omzien in bezinning

Start De verhalen Analyse 1 - Statistisch Analyse 2 Het meta-verhaal 1 Het meta-verhaal 2